Odszkodowania za represje w czasach stalinowskich to kwestia, która jest szczegółowo regulowana przez ustawę z dnia 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (znaną powszechnie również pod terminem ustawa lutowa). Aby ubiegać się o otrzymanie stosownej rekompensaty od Skarbu Państwa, należy wejść na drogę postępowania sądowego. Kto może żądać odszkodowania za represje w czasach stalinowskich? Wyjaśniamy w poniższym artykule.
Kto może dochodzić odszkodowania za represje w czasach stalinowskich?
O należną rekompensatę od Skarbu Państwa mogą wnioskować przede wszystkim osoby, które zostały internowane w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. Odszkodowanie za represję w czasach stalinowskich przysługuje ponadto osobom, wobec których stwierdzono nieważność orzeczenia. Warto przy tym zaznaczyć, że w przypadku śmierci osoby uprawnionej do wypłacenia rekompensaty prawo do jej otrzymania ma małżonek, a także dzieci oraz rodzice zmarłego.
Co istotne, w kwietniu 2018 roku weszła w życie nowelizacja wspomnianej wyżej ustawy lutowej (Dz.U. 2018 poz. 727), na mocy której zwiększyło się grono osób uprawnionych do ubiegania się o odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich i PRL. W świetle tego dokumentu adwokat może reprezentować przed sądem także dziecko, które przebywało wówczas wraz z matką w więzieniu. Kolejną okolicznością uprawniającą do otrzymania rekompensaty jest ponadto sytuacja, gdy matka w okresie ciąży przebywała w przymusowej izolacji.
To, co warto wiedzieć dodatkowo, to fakt, że brak wyroku unieważniającego skazanie nie znosi jednocześnie prawa do dochodzenia odszkodowania za doznane represje w czasach stalinowskich w sytuacji, gdy osoba represjonowana niesłusznie poniosła śmierć lub została bezpodstawnie pozbawiona wolności przez polski wymiar sprawiedliwości.
Jak uzyskać odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich?
Jak wspomniano, w celu otrzymania należnego odszkodowania należy wszcząć odpowiednie postępowanie sądowe. Żądanie rekompensaty za represję w czasach stalinowskich powinno zostać zgłoszone w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który uprzednio wydał postanowienie o nieważności orzeczenia. Należy przy tym pamiętać, że prawo do ubiegania się o tego rodzaju odszkodowanie obowiązuje przez okres 10 lat od momentu uprawomocnienia się wspomnianego postanowienia.
Postępowanie odszkodowawcze wiąże się z szeregiem formalności, a nierzadko również prawnych zawiłości, które mogą pojawić się już na etapie przygotowywania wniosku o odszkodowanie. Aby zatem cała procedura przebiegła pomyślnie i przyniosła oczekiwany skutek, warto zasięgnąć pomocy prawnej ze strony profesjonalnego adwokata specjalizującego się w tym obszarze prawa. Wsparcie doświadczonej kancelarii adwokackiej obejmuje m.in.:
- skompletowanie archiwalnych dokumentów wraz z ich analizą;
- sporządzenie wniosku o unieważnienie orzeczenia;
- reprezentację klienta na wszystkich etapach postępowania sądowego;
- sporządzenie wniosku o odszkodowanie za represje w czasach stalinowskich;
- przygotowanie apelacji od wydanych orzeczeń.
